'Terörsüz Türkiye' hedefi kapsamında kurulan Milli Dayanışma, Kardeşlik ve Demokrasi Komisyonu, TBMM Başkanı Numan Kurtulmuş başkanlığında, “İmralı ziyareti” gündemiyle toplandı. Toplantıda komisyon çalışmalarının basına kapalı sürdürülmesi önerisi tartışma yarattı; oylamada kapalı oturum kararı alındı, CHP’li üyeler salonu terk etti. CHP, ayrıca İmralı Adası’na gitmesi planlanan heyete partilerinden üye vermeyeceklerini açıkladı.
Komisyon ‘İmralı ziyareti’ gündemiyle toplandı
Komisyon toplantısı öncesinde TBMM Başkanı Numan Kurtulmuş, komisyonun koordinatör grup başkanvekilleriyle ayrı bir görüşme yaptı. Ardından, Milli Dayanışma, Kardeşlik ve Demokrasi Komisyonu resmi gündemle toplandı.
Toplantının açılışında konuşan Kurtulmuş, komisyonun 5 Ağustos’tan bu yana yürüttüğü çalışmalara işaret ederek, şu değerlendirmeyi yaptı:
“5 Ağustos tarihinden bu yana yaptığımız çalışmalarımızda bu konuyla ilgili bütün çevreleri, kanaat sahiplerini dinleme imkânımız oldu. Bundan sonraki sürece ilişkin herhalde çok fazla toplanacağımız bir durum kalmadı. Özellikle bundan sonraki süreçte, 17’nci toplantıda ele alınan ve her biri fevkalade hayati öneme haiz olan gerek bakanlarımızın gerekse de MİT Başkanımızın bize yaptığı bilgilendirmeler çerçevesinde, o konuların ele alınması, daha sonraki sürece ilişkin bazı konuların açık bir şekilde burada net bir şekilde konuşulabilmesi, atılacak adımların konuşulabilmesi bakımından bundan sonra toplantının kapalı bir oturum şeklinde yapılmasını oylamaya sunacağım ve toplantıya devam edeceğiz.”
Bu sözlerin ardından toplantının kapalı oturumla sürdürülmesine yönelik öneri tartışmaya açıldı.
CHP’den kapalı oturuma itiraz ve İmralı heyetine ret
Kapalı oturum teklifine ilk itiraz, CHP Grup Başkanvekili Murat Emir’den geldi. Emir, komisyonun bugüne kadarki çalışma usulünü hatırlatarak, toplantıların şeffaf ve halkın gözü önünde yürütülmesi gerektiğini vurguladı:
“Toplantıların şeffaf, açık ve halkın gözü önünde olması gerekir. Nitekim komisyon çalışmalarına başladığımızda ve yönergemizi yazarken de ‘kapalılık’ kararının ancak komisyonun kararıyla olabileceğini belirttik. Özellikle şu ana kadar komisyonumuz 3 toplantıda kapandı. Üçünde de MİT Başkanı, Millî Savunma Bakanı, İçişleri Bakanı ve Dışişleri Bakanı burada görüşlerini, bilgilerini bizlerle paylaştılar. Biz de o toplantılarda, ‘Devletin güvenliği ile ilgili önemli ve zaman zaman gizli kalması gereken bilgiler verilir’ anlayışıyla olumlu oy verdik. Ancak Sayın Başkanın geçen hafta gündemde belirttiği gibi İmralı’ya gidişin konuşulacağı bir toplantının kapalı bir toplantıda ve milletimizden gizlenerek yapılmasını doğru bulmadığımızı ifade etmek isterim. Bu konu teknik bir bilgilendirme olarak değerlendirilemez. Bu yüzden burada her siyasi partinin pozisyonunu açık bir biçimde ortaya koyması, milletin bunu izlemesini sağlaması önemlidir.”
Emir, İmralı Adası’na gidiş tartışmalarının hem usul hem de içerik açısından açık yapılması gerektiğini belirterek, oylama usulünün işletilmesini de talep etti:
“Ben bu anlayışla partimizin tutumunu komisyonumuzun dikkatine sunmak istiyorum. CHP olarak tarihsel bir tutarlılık içinde Kürt meselesinin demokratik yollarla çözümünü her zaman savunduk, savunmaya da devam ediyoruz. Birileri bırakın Kürt sorununu, Kürtlerin varlığını bile inkâr ederken; biz bu sorunun var olduğunu cesaretle dile getiren ve çözüm önerileri üreten partiyiz. Dün olduğu gibi bugün de barış ve çözüm için atılacak samimi adımların sonuna kadar destekçisiyiz. Meselenin Meclis çatısı altında kurulacak komisyon marifetiyle; milletten bir şey saklanmadan, şeffaflık çerçevesinde konuşulması, çözüm fikrinin sahibiyiz. Bundan sonra da terörsüz ve demokratik Türkiye’yi inşa etme kararlılığıyla milletimize karşı sorumluluğumuzun gereği olarak komisyonda olmaya devam edeceğiz.”
CHP Grup Başkanvekili, yalnızca yöntem ve açıklık tartışmasının değil, İmralı’ya gitme biçiminin de gözden geçirilmesi gerektiğini söyleyerek, süreci hızlandırabilecek farklı teknik olanaklara işaret etti:
“Komisyonda başkan bile olmadan sadece 5 milletvekilinin Ada’ya gitmesi yerine teknolojik imkanlardan yararlanarak daha kolay, daha katılımcı, daha tartışmasız bir sürecin yönetilmesi önemlidir. Toplum; kayyumların kaldırılması, Anayasa Mahkemesi (AYM) ve Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (AİHM) kararlarının uygulanması, demokratik siyasetin önünün açılması gibi olmazsa olmaz ve kolay olan ilk adımlar bile atılmadı. AK Parti başta olmak üzere diğer partilerin kararıyla İmralı Adası’na gidecek komisyon heyetine partimizden üye vermeyi doğru bulmuyoruz.”
Kapalı oturum ve İmralı heyeti konusunda bu net tutumun ardından CHP, komisyon çalışmalarına katılmayı sürdüreceğini, ancak İmralı’ya gidecek heyette yer almayacağını açıklamış oldu.
MHP: ‘Toplumdan gizleyeceğimiz hiçbir şey yok’
Toplantıda söz alan MHP Genel Başkan Yardımcısı Feti Yıldız, terör sorununun ekonomik, sosyal ve toplumsal alanlarda açtığı yıkıma vurgu yaparak, sorunun çözülmesi gerektiğini belirtti. Yıldız, MHP Genel Başkanı Devlet Bahçeli’nin ‘barışı yok eden her noktaya balyozla vurduğunu’ ifade etti ve komisyonda oylama yapılması gerektiğini söyledi:
“Komisyonda oylama yapılmalıdır. Komisyon çalışmalarının usul ve esasları bellidir. Buna göre kanun teklifi hazırlanmasına ilişkin kararlar 5’te 3 çoğunluk, diğer hususlarda salt çoğunluk aranır. Bu oylamanın kapalı yapılmasından yanayız. Eğer açık yapılması iradesi de olursa buna da sonuna kadar saygı duyarız. Milliyetçi Hareket Partisi olarak toplumdan, Türk milletinden gizleyeceğimiz hiçbir şey yoktur.”
DEM Parti: ‘Tarihi bir eşiği cesur insanlar yazar’
Toplantıda söz alan DEM Parti Grup Başkanvekili Gülistan Kılıç Koçyiğit, yürütülen çalışmayı “tarihi bir eşik” olarak nitelendirdi. Türkiye’nin 100 yıllık bir sorunla yüzleştiğini belirten Koçyiğit, sürecin sonucunun ülkenin geleceğini doğrudan etkileyeceğini söyledi:
“Biz burada tarih yazıyoruz. 100 yıllık bir sorunun, 40 yılı çatışmalı geçmiş bir sorunun sonlandırılması açısından tarihi bir eşteyiz. Bu eşiği hep beraber, gerçekten bu ülkenin geleceği, 86 milyonun refahı için; barış, özgürlük ve demokratik bir Cumhuriyet’in inşası için sorumluluk alacak mıyız, almayacak mıyız? İşte bugün böyle bir eştikteyiz. Sorumluluk alanları da sorumluluktan kaçanları da, geçmiş ezberleri tekrarlayanları da tarih yazacak.”
Koçyiğit, bu çerçevede komisyonun PKK'lı terörist elebaşı Abdullah Öcalan ile görüşmek üzere İmralı’ya heyet göndermesi gerektiğini açık biçimde dile getirdi. DEM Parti, çözüm için doğrudan İmralı ile temas kurulması gerektiğini savunan pozisyonunu komisyon tutanaklarına bu şekilde yansıttı.
‘Amaç kişiyi değil bilgiyi dinlemek’ diyenler ve SEGBİS önerileri
Tartışmalar sırasında söz alan Yeni Yol Partisi Grup Başkanı Bülent Kaya, komisyonun asıl hedefinin “kişiye gitmek” değil, bilgiye ve görüşe ulaşmak olduğunu vurguladı. Kaya, 51 üyenin aktif şekilde sürece katılabileceği alternatif yöntemler üzerinde durulması gerektiğini söyledi:
“51 kişinin bu çalışmaya katılımını önemseyerek bizzat dinleyebileceği alternatif imkânları konuşmamız lazım. Burada amaç; herkesin bilgisine başvurmaktır, nasıl olacağı ise bir araçtır. Ama amaçtan ziyade araçta bir ısrar var. Burada sadece tek bir amacı gerçekleştirmek için tek yol göstermeyi doğru bulmadığımızı, en demokratik olgunlukla bilgisine başvurmakta fayda görülen herkesin, 51 kişi tarafından dinlenip ve bilgi sahibi olarak rapor hazırlamasının doğru olacağını düşündük.”
Öte yandan, DSP Genel Başkanı Önder Aksakal, HÜDA-PAR Genel Başkanı Zekeriya Yapıcıoğlu ve EMEP İstanbul Milletvekili İskender Bayhan, İmralı’ya heyet gönderilmesi yerine SEGBİS sistemi üzerinden PKK'lı terörist elebaşı Abdullah Öcalan’ın toplantıya bağlanabileceğini önerdiler.
Bu öneriler, “Ada’ya dar kapsamlı bir heyet mi gitsin, yoksa tüm üyelerin katılımını mümkün kılan dijital çözümler mi devreye alınsın?” tartışmasını daha da belirginleştirdi. TİP İstanbul Milletvekili Ahmet Şık ise komisyonun PKK'lı terörist elebaşı Öcalan’la görüşmek üzere İmralı’ya heyet göndermesi fikrine destek verirken, bu heyetin sadece Meclis’te grubu bulunan partilerden oluşmaması gerektiğini vurguladı. Şık, daha geniş ve temsili bir yapı kurulması gerektiğine işaret etti.
‘Artık son düzlükteyiz’: Kurtulmuş’un rapor vurgusu ve CHP’nin salondan ayrılışı
Siyasi parti temsilcilerinin değerlendirmelerinin ardından yeniden söz alan TBMM Başkanı Numan Kurtulmuş, komisyonun bugüne kadar “hassas bir çalışma” yürüttüğünü ve başlangıçtan bu yana oy birliğiyle kabul edilen çalışma yönergesinin zedelenmediğini vurguladı.
Kurtulmuş, gelinen aşamayı şu sözlerle tanımladı:
“Artık son düzlükteyiz. Bundan kastım nedir, bu çalışmaların muradı nedir? Hem ortaya sağlam hem de komisyonun adında olduğu şekilde, milli dayanışmayı, kardeşliği ve demokrasiyi güçlendirecek fevkalade sağlam bir raporu ortaya koymak, komisyonun önümüzdeki düzlükte yerine getireceği en önemli görevlerinden birisidir.”
Bu konuşmanın ardından Kurtulmuş, komisyonun basına kapalı devam edip etmemesi için oylama açtı. Oylama sonucunda AK Parti, DEM Parti ve MHP, toplantının kapalı sürdürülmesi önerisini kabul etti. Karar üzerine CHP’li 11 üye salonu terk etti. CHP’nin ayrılmasıyla birlikte komisyon toplantısı, basına kapalı olarak devam etmeye başladı.
Oylama sona erdi: Komisyon İmralı'ya gidiyor
TBMM Milli Dayanışma, Kardeşlik ve Demokrasi Komisyonu'nda yapılan oylama sonucunda, oy çokluğuyla İmralı'ya gidilmesi kararı alındı. Komisyon, kapalı oturumda gerçekleştirdiği oylamada İmralı ziyaretini onayladı. Komisyon üyelerinin katılımıyla yapılan oylamada, İmralı'ya gidilmesi yönünde çoğunluk sağlandı. Kararın ardından komisyon, İmralı ziyaretinin detaylarını görüşmek üzere çalışmalarına devam edecek. Sürecin teknik ve idari boyutlarının ele alınacağı bildirildi.
Oy dağılımı işte şu şekilde: 32 evet oyu, 2 hayır oyu, 3 çekimser oyu.